Uiterlijk
Bij witgezichtsaki’s verklapt de naam deels hoe ze eruit zien: de mannetjes hebben namelijk een wit gezicht. De vrouwtjes hebben een beige gekleurd gezicht. Bij het mannetje is de vacht zwart. Bij vrouwtjes is de vacht grijsbruin. Zowel de mannetjes als de vrouwtjes hebben een hele dikke, waterdichte vacht met lange haren. Deze vacht beschermt ze heel goed tegen de tropische regenbuien die regelmatig voorkomen in Suriname, waar witgezichtsaki’s in het wild leven.
Leefgebied
Witgezichtsaki’s leven in het wild in Suriname en omliggende landen. Daar komen ze voor in tropisch regenwouden, moerasbossen en secundaire bossen.
Leefwijze
Saki’s leven meestal in kleine familiegroepen. Zo’n groepje bestaat uit een man en vrouw die samenleven met hun jongen. Ook groepen met een ‘extra’ mannetje of vrouwtje komen voor in het wild.
Gedrag
Witgezichtsaki’s kunnen verticale sprongen maken. Dat ziet er fantastisch uit: met hun sterke benen en voeten lanceren ze zichzelf de ruimte in en landen dan op een stam. Ze kunnen ook supersnel over takken rennen (met hun armen in de lucht) en goed aan hun voeten hangen. Witgezichtsaki’s zijn vrij stille, schuwe dieren. Maar ze kunnen een heel krachtige roep laten horen als de paartijd aanbreekt of om hun territorium te bewaken. Is er gevaar van een indringer? Dan houden ze zich muisstil en wachten ze tot het gevaar weer geweken is.
Voortplanting
Witgezichtsaki’s krijgen hun jongen in het wild tussen november en april. De jongen worden geboren met dezelfde vachtkleur als het vrouwtje. Na enkele weken begint de ontwikkeling van de zonen en krijgen ze langzaam het witte/crème- kleurige gezicht. Vooral het vrouwtje zorgt voor de kleine. De eerste maand zit het kleintje op haar buik en dijen. Daarna verhuist het naar haar rug. Na zo’n 4 maanden loopt het jong al zelfstandig. Maar moeder zorgt nog voor haar kleintje tot het helemaal zelfstandig is. Na een half jaar is het jong volgroeid. Vrouwtjes zijn geslachtsrijp als ze 2 jaar zijn, bij mannetjes is dit een jaar later. Meestal verlaten de saki-jongen hun ouders na 3 jaar. Vaak maken ze de geboorte van een nieuw jong nog mee. Wel zo leerzaam!
Situatie in het wild
Volgens de gegevens van het IUCN komen witgezichtsaki’s in heel grote gebieden voor. Op dit moment zijn er geen concrete bedreigingen. Toch is het niet bekend hoeveel saki’s e nog precies zijn. Bovendien is het aannemelijk dat de vele boskap en jacht op apen voor hun vlees óók bedreigingen zijn voor de witgezichtsaki’s.
In Apenheul
In Apenheul leven de witgezichtsaki's in het dwergapengebied. Ze lopen hier samen met de zilver-oeistiti's en rode titi's los tussen de bezoekers.
Populatiemanagementprogramma
Apenheul is onderdeel van het Europese populatiemanagementprogramma (EEP) voor witgezichtsaki’s. Door samen te werken met andere internationale dierentuinen, houden we een genetisch gezonde en demografisch stabiele populatie van deze soort in dierentuinen in stand die als reservepopulatie dient.
Leuke weetjes
- Witgezichtsaki’s hebben hele sterke snijtanden en hoektanden. Daarmee kunnen ze zelfs harde noten kraken!
- Witgezichtsaki’s worden ook wel monniksaki’s genoemd. De vacht op hun hoofd heeft namelijk wel iets weg van het kapsel van monniken.
- Witgezichtsaki’s slapen ’s nachts opgerold op een tak (een beetje als een kat).
